Topraklama Nasıl Yapılır ?

Topraklama sistemleri, belirtilen standartlar doğrultusunda yapılmalıdır. Zira iyi yapılmayan bir topraklama sistemi risk taşır. Topraklama; (TSE 62305-1-2-3-4,EN 50164-1-2) doğrultusunda yapılmalı, özellikle canlıların olduğu alanlarda toprağa geçiş direnci küçük tutulmalıdır. Topraklama direncinin küçük olması, atmosferik elektrik boşalmasında yıldırımdan koruma tesislerinde oluşacak tehlikeleri ve yan atlamaları azaltır bu yüzden önemlidir. Canlılar için tehlikeli ortamlarda her bir toprak elektrodu sisteminin toprağa geçiş direnci en çok 10 ohm değerinde olmalıdır. Ancak bu değerden ne kadar aşağı inilirse daha fazla fayda sağlanır.
Bakır levha, bakır çubuk, galvenizli levha, galvenizli şerit ile bakır malzeme tercih edilerek topraklama iletkenin seçimi yapılır. Toprağın belirli bir mesafesine kadar gömülerek işlem gerçekleştirilir. 1 metre eninde 1,5 metre derinliğinde bir çukur açılır. Bakır levha dikey olarak toprağa yerleştirilir. Etrafı toprak ile desteklenir. Çukur doldurulmaya başlanır. Levha yüzeyine kadar çıkılır. Levhanın ucu matkap ucu ile delinir. Topraklama kablosunun ucu bakır kablo papucu ile birleştirilir. Levha deliğine uygun bakır civata ile birleştirilerek iyice sıkılır. Levhanın boş kalan diğer bölümleri toprakla doldurulur. Böylece topraklama işlemi tamamlamış olur.
Para çekme merkezleri (ATM) ler, paratoner, dağıtım hücresi, pano kesici, trafo merkezi, boru şebekesi, şalt merkezi, parafudur izolatör, jenaratör, telefon santralleri, yüksek basınçlı gaz tankı, UPS, bilgisayar, aydınlatmaların metal olan parçaları, kablo taşıyıcıların metal olanları, bu elemanların topraklama yönetmeliğe uygun olarak topraklanması şarttır. Toprak yüzeyi kışın 5 cm de donduğu için, topraklama çubukları iniş iletkenleri toprak yüzeyinden 10 – 15 cm altta birbirlerine bağlanır. Topraklama ölçümü nasıl yapılır konu başlığı altında detaylı olarak bu konu açıklanmıştır.
Topraklamanın etkili olması için, toprak direnci ölçümü yeteri miktarda düşük olmalıdır. Elektriksel direnç cihazın gövdesinden toprağa kadar bağlı olması lazımdır. Topraklama iletkenlerinin direnci önemli bir direnç meydana getirmez. Önemli direnç, toprak içinde gömülü olan topraklama iletkenlerinden toprağa geçiş direncidir. Toprağa geçiş direncini azaltmak için topraklama elektrodlarını derine gömerek uzun tutulur ve iletkenliği fazla olan toprak bulmak için uğraşılır.
İyi bir topraklama da, topraklama direncinin azaltılabilmesi bazı önlemler alınmalıdır. Bunlar;

• Zemin ıslak veya bataklık olmalı
• Sürülebilir toprak, killi toprak, balçıklı toprak, kum ile karışık killi toprak veya balçık.
• Çeşitli oranlarda kumla karışık kil yada balçık, çakıl ve taşlar.
• Nemli ve ıslak kum.

Örneğin toprak altında ıslaklığın başladığı yere elektrot gömülür. Islak toprak bulunmazsa toprak su ile ıslatılır.

Bina Topraklaması Nasıl Yapılır?

Bina topraklaması için bahçeye toprağın içerisine, topraklama çubuğu (bakır çubuk) çakılarak, toprak yüzeyinden 1,5 metre derinliğe bakır levha veya galvenizli levha gömülür. Beton içine gömülerek toprakla geniş yüzeysel temas sağlanması için temel topraklaması yapılır. İletkenliğin daha iyi olması için kömür ile desteklenir, kömür iyon akışını hızlandırır. Bakır levha veya bakır çubuğa bağlanan topraklama kablosu, uygun bir şekilde toprak altına, hava şartlarından etkilenmemesi için de (buz tutma, kar ve yağmur gibi) belli bir derinliğe gömülmelidir. Şebekeden gelen ve elektrik panosunda bulunan topraklama barasına topraklama kablosu (genelde sarı- yeşil olur) bağlanır.
Topraklama kablosu elektrik panosundan sonra bina içerisinde uygun bir kablo kesiti ile her bir aboneye dağıtılır. Evlerdeki prizlerin orta uçları topraklama uçlarıdır. Bu topraklama kablosu prizlere bağlanarak koruma topraklanması sağlanmış olur. Canlıların güvenliğini sağlamak için yapılan bu işlem, cihazlardan kaçak olarak geçen elektrik akımını toprağa akıtır. Topraklama şeridi, genellikle derine gömülmeyen topraklayıcılardır. Kuvvetli akım tesislerinde yıldırıma karşı topraklayıcı olarak kullanılır. Binanın dış duvarının temel platformu içine yerleştirilir.
Uçaklarda da uçuş esnasında topraklama, yerle bağlantı olmadığı için yapmak mümkün değildir. Burada da topraklama yapılacak mekanizmalar mevcuttur. Uçakların elektrik düzenekleri ortak bir nötr kullanıp toprağa gereksinim olmadan çalışır. Kendileri kapalı sistem olduğundan toprakla bağlantıya ihtiyaç yoktur. Uçuş yapan uçağın üstünde birikmiş olan statik elektriğin boşaltılması için uçağın kuyruğu ve kanatlarında antene benzer metal çıkıntılar vardır. Yıldırımdan koruma için paratonerede gerek yoktur. Zira uçağın iletken dış yüzeyi elektrik düzeneğinin ve yıldırımdan etkilenecek yakıt deposu izole yapılmıştır. Uçak yere indikten hemen sonra üstünde yığılmış statik elektriğin yere boşaltılması için toprağa bağlanarak akıtılır. Uçakların yakıt ihtiyaçları giderilirken oluşacak kıvılcımların tehlike yaratmasını önlemek için uçaklara, yakıt kamyonu veya pompa ile doldurulur.